បទយកការណ៍! បញ្ញាវ័ន្តកម្ពុជាបញ្ចេញទស្សនៈជុំវិញរដ្ឋបាលថ្មីរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកជាប់ឆ្នោត ចូ បាយដេន ~ MCNTVONLINE

AKP ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី ២១ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០–

រដ្ឋបាលថ្មីរបស់ប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតអាមេរិក លោក ចូ បាយដេន មិនទាន់ចូលកាន់សេតវិមាននៅឡើយទេ ប៉ុន្តែនៅមុនពេលដែលរដ្ឋបាលថ្មីកើតចេញពីការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី ០៣ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ ចូលកាន់ការងារនៅក្នុងក្នុងរង្វង់ខែមករា ឆ្នាំក្រោយ បញ្ញាវ័ន្តល្បីៗដែលជំនាញខាងកិច្ចការអន្តរជាតិកម្ពុជាបាន បញ្ចេញទស្សនៈនិងយោបល់ផ្សេងៗគ្នាអំពីនយោបាយរបស់រដ្ឋបាលអាមេរិកថ្មីមកកាន់កម្ពុជា អាស៊ាន ក៏ដូចជា ចិន ។

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា ” បើតាមខ្ញុំពិនិត្យមើលទៅខ្ញុំយល់ឃើញថា សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកទោះបីជាប្រធានា ធិបតីណាក៏ដោយនៅពេលដែលឡើងកាន់អំណាច នយោបាយក៏ដូចជាការសម្លឹងមើលរបស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកចំពោះកម្ពុជាគឺមិនមានអ្វីខុសគ្នាឆ្ងាយពីរដ្ឋបាលមុនឡើយ ។ សហរដ្ឋអាមេរិកហាក់ដូចជាមិនបានរៀបចំនយោបាយការបរទេសពិសេសណាមួយឲ្យចំចំពោះប្រទេសកម្ពុជានៅឡើយពីព្រោះប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសតូចមួយហើយបើគិតអំពីសារៈសំខាន់ និងសារៈប្រយោជន៍សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកគឺវាមិនមានអ្វីធំដុំ “។
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតបានចែករំលែកបន្តថា សហរដ្ឋអាមេរិកចាប់អារម្មណ៍នឹងកម្ពុជានៅក្រោយពេលដែលប្រទេសចិនចាប់ផ្ដើមពង្រីកឥទ្ធិពលខ្លាំងនៅក្នុងតំបន់ក៏ដូចជានៅលើពិភពលោក ហើយបញ្ហាសំខាន់មួយទៀតគឺសមាជិកបច្ចុប្បភាពរបស់កម្ពុជានៅក្នុងអាស៊ានតែម្ដង ដែលនាំអោយសហរដ្ឋអាមេរិកមានការចាប់អារម្មណ៍ខ្លះចំពោះកម្ពុជាដោយសម្លឹងឃើញនូវទិដ្ឋភាពយុទ្ធសាស្ត្រនិងភូមិសាស្ត្រនយោបាយមួយចំនួនជាពិសេសនៅក្រោមរដ្ឋបាលរបស់ លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា កាលពីឆ្នាំ ២០០៨ ដោយគាត់បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយឆ្ពោះមករកអាស៊ី ជាពិសេសគឺអាស៊ាន ។

ឯកឧត្តមបណ្ឌិតបានបន្តទៀតថា សហរដ្ឋអាមេរិកមើលឃើញកម្ពុជានៅក្នុងនាមជាប្រទេសដែលមានលក្ខណៈស្មើមុខមុខស្មើមាត់ជាមួយនឹងបណ្ដាប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ផ្សេងទៀតនៅក្នុងអាស៊ាន។ ដូច្នេះហើយបានជាយើងមើលឃើញថានៅក្នុងរដ្ឋបាលរបស់លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា នេះប្រទេសអាស៊ានជាច្រើនហាក់មានអារម្មណ៍មួយសប្បាយចិត្តចំពោះការយកចិត្តទុកដាក់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកមកកាន់តំបន់នេះ។ ក៏ប៉ុន្តែទំនាក់ទំនងអាមេរិកនិងអាស៊ាន ត្រូវបានរអាក់រអួលនៅក្រោមរដ្ឋបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ។
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតបានបន្តថា នៅក្រោមរដ្ឋបាលរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាននិងអាមេរិកគឺមានបញ្ហាល្អក់កករមួយចំនួនដោយសារទស្សនៈនយោបាយរបស់លោក មិនសូវយកចិត្តទុកដាក់និងមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនិងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន។ លោក ដូណាល់ ត្រាំ មិនបានចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានម្ដងជាពីរដងហើយការសន្យាអញ្ជើញមេដឹកនាំអាស៊ានទៅជួបពិភាក្សាគ្នានៅអាមេរិកក៏ត្រូវបានខកខានដោយសារតែការរីករាលដាលនៃមេរោគកូវីដ១៩ កាលពីដើមឆ្នាំ កន្លងទៅនេះ។
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតបានបញ្ជាក់ថា “ដូច្នេះត្រឡប់មកវិញខ្ញុំយល់ថាសម្រាប់លោក ចូ បាយដេន ដែលជា ប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតនឹងបន្តនូវ កេរ្តិ៍តំណែលនយោបាយរបស់រដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងអាស៊ានក៏ដូចជាជាមួយនឹងកម្ពុជាយើងផងដែរ” ។

តាមទស្សនៈវិស័យរបស់ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា នៅក្រោមរដ្ឋបាលថ្មីរបស់លោក ចូ បាយដេន អាចនឹងមានសំពាធនយោបាយខ្លះមកកាន់កម្ពុជា ជាពិសេសគឺបញ្ហាមិនយល់គ្នាលើផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និង លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពីព្រោះ លោក ជាតំណាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានសសរស្តម្ភបីសំខាន់ដោយមានទីមួយគឺបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ទីពីរ គឺបញ្ហាសន្តិសុខ ហើយទីបី ដែលជាគោលការណ៍គ្រឹះរបស់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យគឺសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនេះ ។

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា បានបន្តថា នៅក្រោមគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនដែល ផ្ដោតតម្លៃស្នូលទៅលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ពេលខ្លះក៏អាចកើតមានជារឿងយល់ច្រឡំគ្នាមួយចំនួនកើតមានឡើងផងដែរ។ ពេលខ្លះការយកចិត្តទុកដាក់នោះវាហួសពីបន្ទាប់ក្រហមដោយប្រែក្លាយពីគោលគំនិតនៃការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើប្រទេសលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សទៅជាបញ្ហាក៏កូកាយកិច្ចការផ្ទៃក្នុងប្រទេសដទៃ។ ហើយយើងនៅចាំបានថា ប្រទេសយើងកាលស្ថិតនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ក៏ដូចជាមានការជជែកគ្នានិងបញ្ហាមិនសូវយល់គ្នាមួយចំនួនទាក់ទិននឹង បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនេះឡើងផងដែរ។

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា បានបញ្ជាក់ថា “ប៉ុន្តែការពិតទៅវាក៏អាស្រ័យទៅនឹងប្រទេសកម្ពុជាយើងខ្លួនឯងផងដែរបើយើងអាចរក្សាបាននូវតម្លៃអធិបតេយ្យភាពរបស់យើងហើយយើងមានឯកភាពជាតិរឹងមាំនៅកម្រិតផ្ទៃក្នុងរបស់យើងនោះយើងគិតថាការលូកដៃនឹងការជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងពីសំណាក់ប្រទេសដទៃមិនសូវជាមានប្រសិទ្ធភាពនោះទេហើយកន្លងមកយើងពិនិត្យឃើញថារាជរដ្ឋាភិបាលបានឆ្លងកាត់នូវនឹងអាចជំនះបាននូវឧបសគ្គជាច្រើន ជាបន្តបន្ទាប់” ។សម្រាប់គោលនយោបាយតំបន់និងសាកលវិញនោះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា បានថ្លែងថា តាមទស្សនៈរបស់ឯកឧត្តម គឺ សង្ឃឹមថាអ្វីដែលរដ្ឋបាល លោក ចូ បាយដេន នឹងធ្វើគឺលោកនឹងដឹកនាំសហរដ្ឋអាមេរិកឆ្ពោះមករកគោលនយោបាយពហុភាគីនិយម និងប្រព័ន្ធអន្តរជាតិនិយមហើយនាំសហរដ្ឋអាមេរិក ស្ដារមុខមាត់និងតម្លៃ នៅលើឆាកអន្តរជាតិឡើងវិញ ។

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត គិន ភា បានបញ្ជាក់ថា “អ្វីដែលខ្ញុំសង្ឃឹមគឺខ្ញុំសង្ឃឹមថាលោក ចូ បាយដេន នឹងដឹកនាំសហរដ្ឋអាមេរិកប៉ះប៉ូវ ក៏ដូចជាជួសជុលនូវទំនាក់ទំនងដែលប្រេះឆារវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន។ ទីពីរខ្ញុំជឿថាកិច្ចព្រមព្រៀងមួយចំនួនដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានចាកចេញនឹងវិលត្រឡប់មកវិញដូចជា កិច្ចព្រមព្រៀងស្ដីអំពីបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុនៅទីក្រុងប៉ារីស និងចូលរួមនៅក្នុងអង្គការសុខភាពពិភពលោកឡើងវិញជាដើម ។ រីឯជាមួយចិនខ្ញុំក៏សង្ឃឹមថា រដ្ឋបាលថ្មីនឹងមិនបន្តនយោបាយក្តៅ ដោយរដ្ឋបាលរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា លោក ចូ បាយដេន នឹងមានគោលនយោបាយមួយដែលនឹងផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ឈ្នះទៅវិញទៅមកមក “។

ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ពូ សុធារៈ អតីតអ្នកនយោបាយនិងជាអតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូត បច្ចុប្បន្នជា នាយកប្រតិបត្តិ វិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់សហប្រតិបត្តិការនិងសន្តិភាព បានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំយល់ឃើញថានេះគឺជាឱកាសថ្មីមួយរវាងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិក ឈានទៅរកការចាប់ដៃគ្នាឲ្យរិតតែមានទំនាក់ទំនងប្រសើរជាងមុនថែមទៀត ។ នេះគឺជាឱកាសល្អមួយថ្មីដែលកន្លងមកនៅក្រោមរដ្ឋបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ គាត់មានទស្សនៈនយោបាយមួយដែលមានលក្ខណៈចង្អៀត ដោយជាទូទៅគាត់ផ្តោតសំខាន់តែទៅលើផលប្រយោជន៍របស់ប្រទេសនិងប្រជាជនផ្ទាល់របស់គាត់ “។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ពូ សុធារៈ បានមានប្រសាសន៍បន្តថា សម្រាប់លោក ចូ បាយដេន គាត់មិនដូចជាលោក ប្រធានាធិបតីត្រាំទេ លោក ចូ បាយដេន គឺជាអ្នកដឹកនាំមួយរូបដែលមានលក្ខណៈទូលាយជាពិសេសគឺទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងអាស៊ាន។ ដោយឡែកសម្រាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងប្រទេសកម្ពុជា ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សង្ឃឹមថាក្រោយពេលដែលលោក ចូ បាយដេន ចូលកាន់តំណែងទៅលោកនិងស្វែងរកនូវទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងកម្ពុជានិងអាមេរិក ល្អប្រសើរឡើងជាងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ។

ចំពោះទស្សនៈវិស័យមួយចំនួនដែលរំពឹងថានឹងមានការរឹតបន្តឹងទៅលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្រោមរដ្ឋបាលលោក ចូ បាយដេន នោះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ពូ សុធារៈ បានថ្លែងថា “ខ្ញុំមិនយល់ពីឃើញដូចជាគេថានឹងមានការរឹតបន្តឹងនោះទេ ជាទូទៅសហរដ្ឋអាមេរិកមិនថាស្ថិតនៅក្រោមរដ្ឋបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតីណានោះទេបញ្ហាដែលទាក់ទងជាមួយនឹងសិទ្ធិមនុស្ស លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងតម្លៃសកលផ្សេងៗទៀតដូចជានីតិរដ្ឋ តម្លាភាព ការទទួលខុសត្រូវ គណនេយ្យភាពជាដើមគឺជារឿងធម្មតា ដែលអាមេរិកបានយកចិត្តទុកដាក់ជាយូរណាស់មកហើយនេះមិនមែនជារឿងថ្មីនោះឡើយ។ដូច្នេះវាគ្មានអ្វីដែលត្រូវរឹតបន្តឹង ទៀតនោះទេ” ។
ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ពូ សុធារៈបានបញ្ជាក់ទៀតថា ការជួយលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យវាគឺជាតម្លៃរួមមួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ ដូច្នេះវាមិនគួរមានការវែកញែកណាមួយចំពោះទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិកនៅលើផ្នែកនេះឡើយ។

លោកបណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទ្ធ ប្រធានវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី (AVI) បានចែករំលែកទស្សនៈរបស់លោកតាម បណ្តាញសង្គមតេឡេក្រាម នូវចំណុចសំខាន់ៗចំនួន ៤ ទាក់ទងនឹងគោលនយោបាយរបស់ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកជាប់ឆ្នោត ចូ បាយដេន ។ លោកបណ្ឌិតបានថ្លែងថា ១. លោក ចូ បាយដេន នឹងយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀតចំពោះពហុភាគីនិយមពង្រឹងប្រព័ន្ធសម្ព័ន្ធភាពនិងស្តារតម្លៃរបស់អាមេរិក។ ២. លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សនឹងវិលត្រឡប់ទៅជាគោលដៅនយោបាយការបរទេសដ៏សំខាន់មួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ៣. ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា – អាមេរិកនឹងមានស្ថេរភាពហើយគោលនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះចិននឹងនៅដដែល។ ទី៤ ការប្រកួតប្រជែងជាយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយចិននឹងបន្តមានភាពស្វិតស្វាញប៉ុន្តែវាអាចព្យាករណ៍បានកាន់តែច្រើនក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ចូ បាយដេន ” ៕ ដោយ៖ ហេង បញ្ញា សម្រួលផ្សាយដោយ៖ ធូ កុសល